Từ Biển Đỏ đến Biển Đen: Vận chuyển đường biển gạo đang đối mặt thử thách lịch sử

Trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu ngày càng phức tạp, chuỗi cung ứng hàng hóa – đặc biệt là lương thực – đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng mang tính lịch sử. Những gì đang diễn ra tại hai tuyến vận tải huyết mạch của thế giới – Biển Đỏ và Biển Đen – đã và đang làm đảo lộn cục diện thương mại gạo quốc tế, đẩy chi phí vận chuyển lên cao và buộc các doanh nghiệp phải tính toán lại toàn bộ chiến lược nhập khẩu.

Biển Đỏ: “Nút thắt” mới của ngành logistics toàn cầu

Kể từ khi xung đột giữa lực lượng Houthi tại Yemen và các liên minh phương Tây leo thang, tuyến đường qua Eo biển Bab el-Mandeb và Kênh đào Suez – vốn chiếm khoảng 12% tổng khối lượng hàng hóa thương mại thế giới – trở thành vùng nguy hiểm. Hàng trăm tàu container, trong đó có nhiều tàu chở gạo từ châu Á đến châu Âu và Trung Đông, đã buộc phải đi vòng qua mũi Hảo Vọng (Nam Phi), kéo dài hành trình thêm từ 10 đến 14 ngày, đồng thời làm chi phí vận chuyển tăng gấp 2–3 lần.

Biển Đen: Thế trận giằng co giữa lương thực và an ninh

Ở phía bắc, xung đột giữa Nga và Ukraine tiếp tục khiến vùng Biển Đen trở thành “điểm nóng” khó đoán định. Đây vốn là tuyến đường vận chuyển chính của gạo từ các quốc gia Trung Á, Ấn Độ, và một phần từ Việt Nam (thông qua trung chuyển) sang Đông Âu. Các cảng như Odessa, Sevastopol thường xuyên đóng/mở thất thường khiến các hãng tàu quốc tế mất niềm tin, dẫn đến tình trạng hạn chế tàu ra vào, gây ùn ứ và thiếu container trầm trọng.

Tác động kép lên thị trường gạo toàn cầu

Hai tuyến biển trên bị gián đoạn đồng nghĩa với việc thời gian vận chuyển kéo dài, rủi ro tăng cao, bảo hiểm hàng hóa đội giá, và nguồn cung lương thực bị đứt đoạn theo từng chu kỳ. Đặc biệt với mặt hàng gạo – loại hàng hóa thiết yếu nhưng có giá trị biên lợi nhuận thấp – thì chi phí logistics tăng vọt có thể khiến giá bán đội lên hơn 20–30% chỉ trong vòng 1–2 tháng.

Trong bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp F&B và nhà phân phối tại châu Âu, Trung Đông, và châu Phi đã chuyển hướng tìm nguồn cung ổn định từ các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam – nơi có vị trí địa lý thuận lợi, và quan trọng hơn cả là có những nhà cung ứng gạo chủ động về vùng nguyên liệu và hệ thống logistics.

Lựa chọn khôn ngoan: khóa giá trước, giảm rủi ro sau

Tại Việt Nam, một số đơn vị xuất khẩu như Gạo Xuất khẩu Thuần Nguyên đã bắt đầu triển khai các chính sách cố định giá gạo trong 3 năm cho đối tác chiến lược, đặc biệt là những đối tác tại khu vực bị ảnh hưởng bởi gián đoạn vận chuyển. Đây được xem là một hướng đi thực tế, vừa giúp khách hàng kiểm soát chi phí dài hạn, vừa đảm bảo có hàng ổn định trong thời điểm “khát cung”.

Việc đặt hàng sớm – với giá khóa cố định – sẽ là một dạng “bảo hiểm logistics” khôn ngoan trong giai đoạn khó đoán định hiện nay.

Lương thực không chỉ là hàng hóa – mà là chiến lược sống còn

Khi thế giới chưa thể dự đoán chính xác bao giờ xung đột tại Trung Đông hay Đông Âu sẽ kết thúc, thì gạo – thứ tưởng như bình thường – đang dần trở thành “hàng hóa chiến lược” mà quốc gia nào cũng muốn nắm chắc. Đối với các doanh nghiệp phân phối thực phẩm, điều cần làm lúc này không phải là chờ giá rẻ, mà là tìm đối tác ổn định, minh bạch và cam kết dài hạn.

Gạo Xuất khẩu Thuần Nguyên – với lợi thế về vùng trồng, hệ thống xay xát, và chính sách linh hoạt – đang âm thầm trở thành một lựa chọn sáng giá trong bản đồ cung ứng gạo toàn cầu.